Презентация на тему ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

га
Жер беті сулары 8493,5 га
2000 жылы 12 тамызда

құрылды

7 орманшылықтан құралады

Парк аумағы 15 шеберлік бөліктерден және 56 қору аймағынан тұрады

Ақмола облысының Щучье және Еңбек­шілдер аудандарында орналасқан.

бастаған.1910 жылы қымызбен емдеу – сауықтыру орны ашылған. 1920

жылдан бастап мемлекеттік маңызы бар демалыс орнына айналған.

суық әрі ұзақ, ал жазы қысқа, ыстық. Қаңтардың орташа

температурасы –16,7°С, шілдеде +18,6°С.

Бурабай, Қатаркөл, Золотобор, Бармашын, Мирный, Приозерный) және қосымша өндірістік

салаға байла­нысты қызмет көрсететін орындар бар.

Шабақты, Шортанды секілді эвтрофты көлдері бар. Мұндағы көлдердің суы

негізінен тұщы. Парктің аумағында шағын өзендер мен жылғалар да бар.

ерекшеленеді. Көл – теңіз деңгейінен 320,6 м биіктікте. Қыратта,

тектоникалық ойыста, табиғи тұрғыда пайда болған бұл көлдің ұзындығы 4,5 км, ені 3,9 км. Едәуір терең – орташа алғанда 4,5 метрден, ең тереңі – 7 метрге дейін барады.

3,8 км, тереңдігі 4-4,8 м. Оңтүстік және оңтүстік-батыс жағалауының

биіктігі 10 м, батыс жағалауының биіктігі 4 м-ге жетеді. Оңтүстік жағалауы сай-жыралармен тілімденген. Суы тұщы, ауыз суға жарамды.

Зеренді көлі

5,1 км, орташа тереңдігі 10,8 м, ең терең жері

33,3 м. Аумағы 1900 га, орташа тереңдігі 10 м, ең терең жері 24 м. Су жиналатын алабының (150 км2). Суы қарашаның ортасында қатады, мұздан 15-25 мамырда арылады. Көктемде еріген қар, жаңбыр және жер асты суымен толығады. Суы тұщы, ауыз суға, т.б. шаруашылық қажеттеріне пайдаланылады. Минералдылығы жазда 550 — 750 мг/л-ден қысқа қарай 1000 мг/л-ге дейін өзгереді.

Үлкен Шабақты

флорасы
Ұлттық паркте республиканың солтүстік аймақтарына тән өсімдіктер мен жануарлардың

реликт түрлері де сақталған. Онда өсімдіктердің 757 түрі өседі, оның 95-і сирек және жойылып кету қаупі бар түрлер (мысалы, ірі гүлді шолпанкебіс, қара қандыағаш, бұғы қынасы, Фукс сүйсіні, т.б.). Жайқалған ағаштардың 65%-ын қарағай, 31%-ын қайың, 3%-ын көктерек, 1%-ын бұталы өсімдіктер құрайды.

аймағы тарылып бара жатқан түр. Жапырақты, сирек қарағайлы және

аралас ормандарда, шалғынды алаңқай мен ылғал шабындықтарында өсетін тамыр сабақты ірі орхидея. Тұқымы арқылы көбейеді, қайта өсуі әлсіз. Алғашқы үш жылда жер астында тіршілік етеді. Тек төртінші жылы бір жасыл жапырағы бар жер беті өскені пайда болады. Көшеттің өскінінен алғашқы гүлденгенге дейін 15 жыл уақыт өтеді.

Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Дара жарнақтылар Сабы: Asparagales Тұқымдасы: Orchidaceae Кіші тұқымдасы: Cypripedioideae Тайпасы: Cypripedieae Кіші тайпасы: Cypripediinae Тегі: Cypripedium Түрі: C. macranthos

өсетін 40-қа жуық түрі белгілі. Бұлардың биіктігі 20 –

35 м-дей, бір үйлі, дара жынысты болады. Қабығы қара қоңыр. 50 – 120 жылдай өседі. Қандыағаштың тамырындағы түйнек бактериялары бос азотты сіңіріп, топырақтың құнарлылығын арттырады. Қандыағаштың сүрегі жеңіл, қызыл түсті. Одан үй жиһаздары, ыдыс жасалады. Өзен жағалауларын, жырауылысайларды бекітуге пайдаланылады. Оның көшеттерін қала және өндіріс орталықтарын көгалдандыруға қолданылады. Бүрінен дәрі алынады.

Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар Core eudicots Сабы: Fagales Тұқымдасы: Betulaceae Тегі: Alnus

өсетін көп жылдық бұта тәрізді қына. Қазақстанда Бурабай көлінің оңтүстігінде кездеседі. Биіктігі 2 –

8 см-дей. Көлбей (қабыршақ түріндегісі) және тік (бұта түріндегісі) өседі. Денесінің ішкі құрылысы: сыртқы қабықты қабат (тек саңырауқұлақ жіпшелерінен тұрады), балдырлы (гонидиялды) және өзекті қабаттардан құралады. Қабыршағының үстінде біз, бұта, мүйіз тәрізді өсінділер (подециялары) болады. Подецияларының дәмі ашқылтым келеді. Денесінің ұшында орналасқан қоңыр түсті, көбею мүшесі – апотецийлері (ені 0,5 – 1 мм) арқылы жынысты және вегетативті (өсімді) жолмен де көбейеді. Оны бұғы және т.б. жабайы хайуанаттар сүйсініп жейді. Бұғы кладинасы – өте сирек кездесетін қына, сондықтан қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.

бұталы өсімдіктер, кейде талдар тегі. Қоңыржай және субтропиктік аймақтарда

өсетін 40-қа жуық түрі белгілі. Биіктігі 60-150 см, маусым айында гүлдейді, гүлі ақ, тек астынғы беті ғана қызғылт. Жемісі - сүйекті жидек, шілде-тамыз айларында пісіп жетіледі. Аюбадам - улы өсімдік, оны мал жемейді. Жапырақ құрамында алкалоид заттар бар. Халық медицинасында аюбадамның гүлшоғырын, жемісін, сабақ қабығын терлеу және іш жүргізу үшін қолданады. Бірақ бұл өсімдікті шикідей пайдалануға болмайды, ол құстырады және іш өткізеді. Гүл шырыны - бал арасына жақсы қорек. Әсемдік ретінде бақтар мен парктерде өсіретін көптеген түрі бар.

Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар Asterids Сабы: Dipsacales Тұқымдасы: Adoxaceae Тегі: Sambucus

ағаш. Өмір сүру ұзақтығы – орташа есеппен 100-150 жыл.

Қылқандарының жағымды хош иісі болады. Бозаршаның ағашы жұмсақ әрі мықты. Отанымызда одан шпал, жиһаз, бағана жасайды. Ағашында хош иісті сары түсті эфир майы бар. Оны парфюмерияда (шаш және денеге арналған жуғыш заттар, фитобальзамдар мен хош иісті майлар) және медицинада кеңінен қолданады. Халық медицинасында рак ауруларының алғашқы белгілерін емдеуде пайдаланады. Бозаршаның қылқандары мен қабығын қайнату арқылы несеп айдайтын, іш жүргізетін, күйгенде, суықтағанда, жөтелге қарсы, бас және тіс ауырғанда қолданатын әр түрлі тұнбалар дайындауда қолданады.

Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Magnoliophyta Табы: Magnoliopsida Тегі: Бозарша

жасыл, қылқан жапырақты ағаш кейде бұта. Еліміздің таулы аймақтарында

бірнеше түрі кездесетін қылқанжапырақтыты мәңгіжасыл өсімдік. 500-600 жылға дейін өмір сүреді. Қарағайдың бүршіктері, эфир майы және шайыры бронхит, өкпе ауруларына қарсы пайдаланылады. Қылқанын С дәрумені жетіспегенде және алдын-алу үшін қолданады. Қарағайдың қара майын тері ауруларына жақпа май ретінде пайдаланады.

Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Pinophyta Табы: Pinopsida Сабы: Pinales Тұқымдасы: Қарағайлар тұқымдасы Тегі: Pinus

тұқымдасы: Rosoideae Тегі: Итмұрын
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар Core eudicots Сабы:

Rosales Тұқымдасы: Rosaceae Кіші тұқымдасы: Maloideaeor Spiraeoideae Тайпасы: Pyreaeor Crataegeae Кіші тайпасы: Pyrinae Тегі: Crataegus

сабағы топыраққа төселе жайылып шым төмпешіктер түзеді. Қияқөлеңерді гүлдемей

тұрған балғын кезінде шауып алып, малға жемшөп дайындайды. Сабағын әр түрлі бұйымдар тоқуға пайдаланады және сүрлем дайындайды. Шым түзеп өсетіндіктен сусымалы құмдарды бекітеді.

Қияқөлең

Дүниесі: Өсімдіктер Класс:Дара жарнақтылар Commelinids Сабы: Poales Тұқымдасы: Cyperaceae Кіші тұқымдасы: Cyperoideae Тайпасы: Cariceae Тегі: Carex

Герцин қатпарлығы тауларының мүжіліп жазыққа айналуы нәтижесінде пайда болған.




Оқжетпес
Жұмбақтас

– Әулиекөлдің сол жағында, Көкше мен Теміртау тауларының айырығында орналасқан жартас. Пішіні пирамида тәріздес, жиектері дөңгеленген граниттен тұрады.

ландшафының ғажайып табиғатына қарап, бұл алқапқа «Қазақстан Швейцариясы» деген

теңеу береді.