Презентация на тему Степан Агбаанович Сарыг-оол - тыва чечен чогаалдын ундезилекчизи

Тулуш Агбаан деп ядыы араттын ог-булезинге торуттунген.

бодум, чугле <туткууш>, маанакай эвес, а тараачын болгаш уруглар ажаакчызы мергежилдин тос дерин тозалдырзын амзаан мен…>>. Конгус душ бооп Шагааг-Арыг суурга ийи барба дуктун ужун чогаалчынын келгени. << Мээн мурнумга бижик деп айтырыг Улуг-хем кожууннун нам хораалынга кирип алгаш,моол бижиктин ужуун коре бергенимден эгелээн…>> <Чогаалчы дээрге чонунун коор караа, дыннаар кулаа, оларнын сеткил-чурээнин ыраажызы-дыр

башкызы А.А.Пальбахтын даалгазын кууседип бижий-ле берген…

<Эрге-шолээ биске турда> Улегерни бижип турар Улетпурчин улуг чонну, Уттеп,айтып сургап берген Ужуур менрген Ленинни Сайзыралды харап коорге, Саян даг дег,бедик болган, Саазынга чуруп аарга, Сайгылган дег,чырык болган. Аъттар-холдер семис турда, Артта-сында кадыр-ла чок. Эрге-шолээ бисте турда, Эртем-номда берге-ле чок…

болгаш олум чок» деп унелелди берген.Шынап-ла,кижинин катап-катап номчуксаазы келир,сагыш-сеткилди

кезээде чырыдып,чылыдып,байырладып чоруур ховар чогаалчылар бар.Оларнын аразында Тыванын улустун чогаалчызы Степан Агбаанович Сарыг-оолдун ады кезээде арткан.Оон чылдагааны-чогаалчынын биске арттырып каан кайгамчыктыг чогаалдары.

Ковей хемнер кедээзинден чуглуп баткаш, Хоглуг, омак, шимээн-дааштыг ырлап

чыдар, Чойган,поштуг.мооруктерден эдектелген Чодураалыг,делгем.улуг хемнер чедир, Торгу-маннык хээзи дег, каас чурттум Тодуг чоруум сенде болгаш ынак-тыр мен.

артык дириг»,С.Пюрбюнун «олум чок куш» дээш оон-даа оске чогаалдарындан

номчуур бис. С.А.Сарыг-оол чонунун тоогузунде ол улуг болуушкуннарны «Совет Эвилелинин хамаатызы мен» (1945чыл), «Дуун болгаш богун», «Советтиг Тыва», «Элегестин чуруу» дээш оске-даа хамааты тура-сорук синген шулуктерни бижээн. Улуг совет куруненин Угбалышкы булезинде Хеймер,эргим дунма болган- Совет Тывам- аныяк Тывам, Социалистиг байлак Тывам.

кыптыгып турган. Очулга ажылынын ажыктыын база чогаалчыга уе коргузе

берген. С.Сарыг-оол очулганы чорудуп тура, бирээде тыва чонну орус чогаал-биле таныштырар,ийиде очулга кылырга-ханы ооредилге деп чувени билген. М.Горькийнин «Макар Чудра», «Январь 9-зу», Совет Эвилелинин Ада-чуртунун Улуг дайынынын баштайгы хуннеринде-ле совет ырлар, шулуктерни утказын чиге дамчыдып очулдурган. Оон ангыда А.Пушкиннин, Ю.Лермантовтун,Н.А.Некрасовтун,Маяковскийнин,Джамбулдун шулуктерин болгаш шулуглелдерин, Крылатовтун басняларын,Чеховтун чечен чугааларын дээш оон-даа оске чогаалдарны очулдурган. Украин,моол,хакас,кыргыс,бурят,орус чогаалчыларынын очулга ажылын кылган.

турарын бодум эскерип чоруур мен» деп демдеглээн. Тыва чер,чурт темазы,ленинизм,партия, Ада-чурттун

улуг дайыны,ынакшыл темаларынын аразында ава кижинин овур-хевири аажок делгем ажыттынып турарын шулуктеринден илден коску: «Ава», «Иелерге», «Херээжен», «Кыстын уну», «Авамнын ынак оглу» дээш оон-даа оске.

Иелерге Холегелиг кара булут аяскан дег Хорек сынмас

мунгараашкын арлы берген Тайга сыннын чайгы каанда салгын-хадын Таптыг чоргаар хорек долдур тынган силер… 1989чыл.