Слайд 2
Жоспары:
Кіріспе
Негізгі бөлім
Бет және бастың анатомиясы
Бас және бет
жарақаттары
Құлақтан қан кету
Мұрыннан қан кету
Төменгі жақ
сүйегінің тікелей сынығы
Қан тоқтату тәсілдері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Слайд 3
Бас топографо-анатомиялық қарым-қатынасы бойынша екі бөлікке бөлінеді: ми
және бет бөліктеріне.
Бастың ми бөлігі бас сүйектің күмбезіне
және негізіне бөлінеді.
Бас сүйектің күмбезі екі аймаққа бөлінеді: 1) regіo frontoparіetooccіpіtalіs және 2) regіo temporalіs.
Жалпы ұйқы артериясы
(a.carotis communis)
Сыртқы ұйқы артериясы Ішкі ұйқы артериясы
(a.corotis externa) (a.corotis interna)
Слайд 5
Сыртқы ұйқы артериясы
(a.corotis externa)
Слайд 6
Ішкі ұйқы артериясы
(a.corotis interna)
Слайд 7
Мұрын пердесінің қан айналымының ерекшелігі,
оның шырышты қабығының алдыңғы бөлігінде қалың тамырлық тордың түзілуі-КИССЕЛЬБАХ
ЗОНАСЫ.Мұнда шырышты қабығы жұқалау (нередко истончена) келеді.Сондықтан бұл жерде мұрынның пердесінің басқа аймақтарына қарағанда мұрындық қан ағулар жиі болады.Содан ол аймақты геморрагиялық зона деп атайды.
19 —Киссельбах зонасы;
20 — мұрын пердесі артериясы және ішкі сына- таңдай артериясы жүйесінің анастомоздары
Слайд 8
Иннервациясы
Бас миынан 12 жұп нерв шығады. Бетті
нервтендіретін негізгі нервтер VII жұп— бет нерві және V
жұп—үшкіл нерв
N. trigeminus бет терісін және бастың алдыңғы бөлігін нервтендіреді
N. facialis мимикалық бұлшықеттерді нервтендіреді.
Слайд 10
Қансырауды тоқтату әдістері:уақытша,тұрақты
Слайд 11
Уақытша тоқтату әдістері.
1) Жартылай отырғызып, басын жоғары көтереміз;
2) Қысып тұратын таңғыш салу;
3) Жалпы ұйқы артериясын
басу;
4) Тасымалдау иммобилизациясын жүргізу (басындағы таңғышпен) немесе сынған жақ сүйегіне шины қою арқылы;
5) Ішкі қан кету кезінде суық басу;
б) Қансырап тұрған тамырға қан тоқтататын қысқыш салу;
Слайд 13
Бас - ми жарақаты
Бас- ми жарақаты(БМЖ)- бұл, тері
қабаттарының, сіңірлердің, бұлшықеттердің, сүйектердің, сонымен қатар бас миының, қан
тамырларының ми қарыншаларының, ликвор жолдары мен бас- ми нервтерінің механикалық зақымдалуымен жүретін жинақы түсінік.
Слайд 14
Жабық және ашық БМЖ- тарын ажыратады.
Жабық
БМЖ- бастың тері қабатының немесе апоневрозының тұтастығының бұзылуынсыз жүретін
зақымдалу.
Ашық БМЖ- бассүйек күмбезінің немесе негізі сүйектерінің сынуымен, қан кету немесе ликвореямен, сонымен қатар апоневроз зақымдалуымен жүретін жарақат.
Слайд 15
Бас жарақаты
Бас терісінің жарақаты адам өміріне қауіпті сипат
алады.Олар қатты қан кетулермен,бас сүйектің жарақатымен,миға қан құйылумен (гематома),ми
ісігімен, ми қан тамырларының қабынуымен (менингит, энцефалит). сипатталады.
Слайд 16
Шұғыл жәрдем:
Қан кетуді тоқтату.Жараны жуып,иммобилизация жасау.Ауруханаға
жатқызу:басым синдромға сәйкес арнайы бөлімшеге жедел түрде жатқызу.
Слайд 17
Беттің жұмсақ тіндерінің жаралары
Клиникасы:беттің жараларына интенсивті қан кетулер,жараның
жиектерінің кеңінен үңіреюі,өте тез дамитын жұмсақ тіндердің ісінуі тән
болады.
Шұғыл жәрдем:ауруханага дейінгі этапта мумкіндігінше қан кетуді токтату керек,жараны жуып,стерильді таңғышты салу керек.
Ауруханага жатқызу:бөтен текті заттары бар науқастар шұғыл түрде ауруханаға жатқызылады.
Слайд 18
Бет жарақаты
Беттің әрбір жарақаты өмірге өте қауіпті.Беттің
жараларына интенсивті қан кетулер,ол бас миының зақымдалуына акеледі. Жарага
инфексия тусуі (қауіпі жоғары:тырыспа ,құтыруға шалдықан жыртқыштың тістеуінен құтыруға шалдығу болады),нерв жүйесінің зақымдануымен сипатталады .Бет жарақаттары көп жағдайда үлкен ,ірі тыртықтарға әкеледі..
Слайд 19
Көмек көрсету әдістері
Қан кетуді тоқтату
Жараны жуып, орнын тазалау
Жарақат
айналасын тазалау
Танғыш салу(мүмкіндігінше стерильді )
Мұз басу
Дәрігерге қаралу
.
Мұрын сүйектерінің сынуы
Өте жиі кездесетін жарақат.Ол тікелей күштеудің әс ерінен пайда болады .Мұрын сүйектерінің сынығы шырышты қабаттардың жыртылуымен бірге жүреді .
Клиникасы:Сыртқы мұрынның деформациясы,ауру сезімі ,мұрнымен тыныс алудың бұзылуы ,көп мөлшердегі ,бірақ,аз уақытты мұрыннан қан кетулер .
Слайд 21
Жалпы себептерге инфекция аурулары жатады. Сүзек көбінесе мұрыннан
қан кетумен басталады:дифтерияда,қызамықта.қызылшада,грипте байқалады.
Мұрыннан қан кету- алейкия,лейкемия перпициозды
анемия,пурпура, скорбут сиқты аурулар белгісі.
Мұрыннан қан кетудің себептері
Жергілікті себептердің ішінен: ұрғаннан, құлағаннан кейінгі қан кетуді айтамыз. Мұрыннан қан кетуалдыңғы бас сүйегі ойығының сыну белгісі.
Слайд 22
Мұрыннан қан кетуді тоқтату әдістері
Қан ағып тұрған
жақтағы мұрын қанатын мұрын пердесіне саусақпен басу.
Қанның тез ұюы
үшін мақта тығынымен мұрын кіреберісін жабу.
Кеңсірік үстіне суық суға батырылған дәке немесе мұз қою.
Қанаған жерге батырылған мақта қоямыз.
мұрын зонды арқылы кристалды хром қышқылымен күйдіреміз.
Егер хром қышқылына тоқтамаса алдыңғы жағынан тығын жасаймыз.
Егер алдыңғы тығын көмектеспесе,артқы тығын жасаймыз.
Слайд 23
Шұғыл жәрдем: Науқастың басын вертикальды
түрде немесе сәл артқа шалқайтып отырғызып, мұрынды 2-3минут басып,
мұрынның алдыңғы бөлігіне 3% сутегі тотығымен мұрынға томпанада қояды.Науқасқа дем алуға ,сіңбіруге тиым салынады.
Слайд 24
Шұғыл жәрдем:егер де құлақ қалқаны
жарақаттанса ,асептикалық таңғыш салады.Дабыл жарғағының жарақатында есту жолдарынан қан
кетуді турунда енгізу арқылы тоқтатады,Оторинолрингологиялық бөлімшеге жатқызылады
Слайд 25
Төменгі жақ сүйегінің тікелей сынығы
Зақымданушы
агенттің тікелей әсерінен пайда болады.Тіс қатарындағы төменгі
жақ сүйегінің барлық сынықтары ашық болып саналады.
Клиникасы:Бет әлпетінің пішінінің өзгеруі, тістердің өзгеруі ,төменгі жақ сүйектердің ,жоғарғы жақ сүйектерге қатынасының бұзылысы.Ауру сезімі , ісінулер,жұмсақ тіндерге қан құйылулар,қан кетулер,шайнау сөйлеу қызметтерінің бұзылуы.
Cынық аймақтан қан кетүді тоқтату үшін ығысуды жойып
сүйек жарықтарын бір біріне құрастыру керек.
Егер науқастың есі болып ,жалпы жағдайы қанағаттанарлық болса ,онда төменгі жақ сүйегін сақпан тәрізді таңғышпен фиксациялауға болады.Егер жағдайы ауыр болса , S тәрізді ауаөткізгіш қолданады.Жақ бет хирургиясына жатқызамыз.