Презентация на тему Əməkdaşliq prinsipi

əsas amil kimi başa düşülə bilər, yəni əməkaşlıq bir

növ dinləyicinin danışana doğru daxili gözləntisidir.Danışanın,həqiqətə uyğun ifadələri çatdırması və tələb olunanlardan çox şey söyləməməsi gözlənilir.Əməkdaşlıq prinsipi ümumi sosial situasiyalarda, yəni dinləyənlərin və danışanların necə qarşılıqlı fəaliyyət göstərməsi və bir-birinə qarşılıqlı şəkildə bir-birinin başa düşülməsi üçün qarşılıqlı olaraq bir-birinə qarşılıqlı davranması lazım olduğuna dair söhbətlərdə effektiv ünsiyyətin necə əldə olunduğunu təsvir edir. İnsanlar bir-biri ilə söhbət edərkən rahatlıqla və uğurla danışmağa çalışırlar. Əməkdaşlıq uğurlu söhbətlərin əsasıdır.

Qrays tərəfindən "Məntiq və söhbət" (Sintaksis və semantika, 1975)

adlı məqaləsində təqdim edilmişdir. Bu məqalədə Qrays sübut etdi ki, "müzakirələr mübadiləsi" sadəcə "kəsilməmiş sözlərin bir ardıcıllığı deyil" və onlar rasional ola bilməz. Bunlar xarakterik olaraq, ən azı müəyyən qədər kooperativ cəhdlərdir; və hər bir iştirakçı müəyyən dərəcədə, bir məqsədi və ya məqsədlər toplusunu ən azından qarşılıqlı qəbul edilmiş bir istiqamətdə tanıyır ".  

bir neçə il orada dərs demiş, həyatının son 20

ilini Berkeleydə Kaliforniya Universitetində keçirmişdir.
Onun ən nüfuzlu əsərlərindən bir çoxu "Sözlər Tədqiqatları" kitabında çap olunmuşdur.

tərəfindən təklif edilən bir prinsip olub, Paulun da göstərdiyi

kimi ünsiyyətdə iştirak edən hər iki tərəfin razılaşdırılmış məna qurması üçün normal olaraq bir-birləri ilə əməkdaşlıq etməyə çalışacaq ünsiyyət iştirakçılarını cəlb edir. Dörd maksimadan ibarətdir: keyfiyyət, kəmiyyət, relevantlıq və tərz.

deməyin.
2. Sizdə kifayət qədər sübutun nə üçün

olmadığını deməyin.

əsaslandırılmış olmasını tələb edir. Əməkdaşlıq prinsipinin dörd əsas qanunundan

biridir. Qrays bu maksimanı söhbətin hər bir məqamında verilmiş məlumatın həqiqiliyinə dair danışıq ünsiyyətində müəyyən bir növ açıqlama kimi təqdim edir.

şəkildə görə bilirik. 


Boy: How old are you? Girl: I’m 200

years old. 

etdiyindən çox məlumat vermə.

bağlıdır. Əməkdaşlıq prinsipini təşkil edən dörd əsas qanundan biridir.

Qrays bu maksimanı söhbətin hər bir məqamında göstərilən məlumatın miqdarı ilə əlaqəli davranışda bir növ müntəzəmlik kimi təklif edirdi.

verən kişi kəmiyyət maksimasına əməl edərək yalnız söhbətin tələb

etdiyi qədər məlumat verir. - gecə vaxtı ilə saat 9:30-dur; - Mayın 20-si,2009-cu ildir kimi cümlələrlə söhbəti lüzumsuz yerə uzatmır.

Boy: Do you have the time? Man: Yes, it’s 9:30 .

qanunundan biridir. Qrays bu maksimanı söhbətin hər hansı bir

növündə təqdim olunan məlumatların danışıq davranışında mövzuya uyğunluğu kimi təklif edirdi. 

şəkildə cavab verərək relevantlıq maksimasına əməl etmişdir. - “Qızardılmış

əti sevirəm” yaxud “ Necə də gözəl havadır!” kimi mövzudan kənar cavablar verməmişdir.

Waitress: How do you like your steak cooked? Man: Medium rare,please.

qaç.
3.Qısa və yığcam danış.
4.Mütəşəkkil ol.

ilə əlaqədardır. Bu maksima əməkdaşlıq prinsipini təşkil edən dörd

əsas maksimadan biridir. Qrays bu maksimanı söhbətin hər hansı bir növündə təqdim olunan məlumatların danışıq davranışında hansı tərzdə/nə cür deyilməsinə izahat kimi təklif edirdi. 

və aydın cavab gözləsədə çoxdanışan Mahanın cavabının aydın olmadığını

aşkar şəkildə görürük. Maha aydın şəkildə qardaşının sualına cavab vermək əvəzinə tərz maksimasını pozmuşdur.

A brother asking his sister Ahmad: Do you know where my phone is? Maha: Your phone! Do you know that using phones a lot can damage your brain. They are more dangerous than you think, how about trying to stop using your phone for a week!?

olduğu üçün, mədəniyyətlərarası fərqliliklər səbəbindən universal tətbiq oluna bilməz.

Keenan iddia edir ki, Malagasy, məsələn, söhbət əməkdaşlığına nail olmaq üçün tamamilə əks əməkdaşlıq prinsipinə riayət edir.Mədəniyyətində danışanlar məlumatın həqiqətə sadiq qalmasıyla biyabr olmaq riskindən dolayı birbaşa suallardan yayınmaq və cavabsız cavablarla cavab verməklə məlumatların bölüşdürülməsinə ,miqdarın maksimuma çatmasına mane olur.Görkəmli Harnish,Qraysın yalnız özünün əməkdaşlıq prinsipinin qüvvədə olduğu söhbətlərdə saxladığı iddialarını iddia edir.Malaqasiyalı danışanlar informasiya mülkiyyətinin prestijini daha yüksək qiymətləndirərək əməkdaşlıq etməməyi seçirlər. (Bu vəziyyətdə daha az informasiya paylaşıldığından bu daha az əməkdaşlıq ünsiyyət sistemidir) Digər bir tənqid ondan ibarətdir ki , Qrays maksimaları asanlıqla etiket üçün bir təlimat kimi yanlış təfsir edilə bilər, danışanlara necə mənəvi, nəzakətli həmsöhbət olmağı öyrədir. Bununla yanaşı,Qraysın maksimaları, bütün deyilənlərə baxmayaraq, yalnız uğurlu əməkdaşlıq ünsiyyətinin qəbul edilən xüsusiyyətlərini təsvir etmək üçün nəzərdə tutulub.Geoffrey Leech,nəzakətlilik maksimalaraını yaratdı: ədəblilik,alicənablıq,rəğbətlilik, təvazökarlıq, razılıq və anlayışlılıq maksimaları.

daha çətin və səmərəsiz olardı. Buna görə də, əməkdaşlıq

prinsipi və Qraysın maksimaları təkcə söhbətə aid deyil, ümumilikdə şifahi qarşılıqlı əlaqələrə aiddir. Məsələn, ərzaq mağazası haqqında bir suala cavabla hava haqqında bir suala cavab vermək məntiqli deyil, çünki bu, relevantlıq maksimasının pozulması deməkdir. Eyni şəkildə, uzun bir monoloq ilə sadə bir bəli / xeyir cavabı tələb edən suala cavab verilməsi miqdar maksimasını pozacaq.
Bununla belə qəsdən və ya şüursuz şəkildə maksimaları pozaraq sözün həqiqi mənasından daha fərqli mənasını çatdırmaq mümkündür. Söhbət zamanı bir neçə dəfə bu laqeydlik bir danışan tərəfindən manipulyasiya edilir, beləliklə sarkazm və ironiya ilə mənfi praqmatik təsir yaradır. Pis yixilan kobud dosta hər hansı bir şəxs “Zərifliyiniz çox cəlbedicidir.”deyərək,yəni nəzərdə tutulanın əksini ifadə edərək keyfiyyət maksimasını poza bilər . Buna görə tam həqiqəti gizləyərək hekayəni daha təsirli etmək və onu oxucu təcrübəsinə həvalə etmək məqsədilə çox vaxt yazıçılar,drammaturqlar və s.Qraysın maksimalarını qəsdən pozurlar.

Maksimaları qəsdən pozan danışanlar dinləyənlərin onların sətiraltı niyyətlərini başa düşməklərini nəzərdə tuturlar.Yıxılan kobud dost danışanın ona dediklərini əlbəttəki kompliment kimi başa düşmüyəcək.Bu halda sözün həqiqi mənası səviyyəsində olmasa da əməkdaşlıq hələ də baş vermişdir. Beləliklə,Qraysın maksimaları riayət edildikdə də , pozulduqda da müəyyən məqsədə xidmət edir.