Слайд 2
ПЛАН ЛЕКЦЫІ
1.Зараджэнне дзяржаўнасці ў усходніх славян. Кіеўская Русь
2. Полацкае
і Тураўскае княствы, іх узаемаадносіны з Кіевам.
3. Культура Беларусі
1Х-ХШ ст.ст.
Слайд 3
Фарміраванне феадальнага грамадства
Удасканаленне спосабаў земляробства
Расслаенне абшчыннікаў
Пераход да суседскай
абшчыны
З’яўленне феадалаў
З’яўленне залежных сялян
У У1-УШ ст.ст. у славян на
змену родавай абшчыне прыйшла суседская (верв, мір), Узвышаецца вярхушка ўнутры абшчын, пачынаеца расслаенне, паступовае ўзбагачэнне “баяр” і кіраўнікоў дружын-князей.
Слайд 4
Узнікненне гарадоў
Пашырэнне гандлю паміж гарадамі і землямі
Аддзяленне рамяства
і гандлю
Узнікненне гарадоў
Гарадзішча
Слайд 5
Узнікненне Кіеўскай Русі
Узнікнее Кіеўскай Русі звязана з прызваннем
плямёнамі, якія жылі каля г. Ноўгарада, норў (варагаў). Згодна
з летапіссю «Аповесць часовых гадоў» пачаў правіць вараг Рурык. Пасля яго смерці наследнікам стаў Алег, але з-за моладасці яго фактычна правіў яго апекун князь Алег
Слайд 6
Алег у 882 г. захапіў Кіеў, у 885
годзе падпарадкаваў радзімічаў, а таксама іншыя землі на шляху
«з вараг у грэкі» і перанёс сталіцу ў Кіеў. 882 год лічыцца годам заснавання Кіеўскай Русі. Крывічы і Дрыгавічы удзельнічалі ў паходах кіеўскіх князей на Канстанцінопаль. Тэрыторыя старажытнарускай дзяржавы значна пашырылася пры князях Свытаславе Ігаравічу, а найбольшай магутнасці дасягнула пры Уладзіміру і Яраславу Мудраму
Слайд 7
К Н Я З Ь
В Е Ч Е
Дружина
Совет
старейшин
Наместники
Волостели
Схема
кіравання
ў Кіеўскай
Русі
Слайд 9
Полацкаe княства з цэнтрам у Полацку
Першым княствам
-дзяржавай на беларускiх землях было Полацкаe княства, з цэнтрам
у г. Полацку. Полацк быу заснаваны у 862 г. У X ст. ён становiцца цэнтрам самага магутнага у краi Полацкага княства. Першым гiстарычна вядомым полацкiм князем быу Рагвалод.
Сабор Святой Сафіі ў сталіцы Полацкага княства
Слайд 10
Пасля гібелі вялікага князя кіеўскага Святаслава Ігаравіча паміж
яго сынамі Яраполкам і Уладзімірам успыхнула барацьба за кіеўскі
прастол. Першы сядзеў у Кіеве, другі – у Ноўгарадзе. Магчыма, з мэтай набыць сабе магутнага саюзніка, абодва браты – Яраполк і Уладзімір – дамагаліся рукі дачкі Рагвалода Рагнеды. Маладыя князі паслалі сватоў да полацкай княжны. Летапіс паведамляе: Рагнеда, даведаўшыся, што Уладзімір быў сынам Святаслава і нявольніцы, не захацела стаць жонкай рабыніча і з пагардай адказала так: “Не хочу разути рабынича, я за Ярополка иду”. Калі Уладзіміру перадалі адказ Рагнеды, ён у 980 г. пайшоў паходам на Полацк, разбіў полацкае войска, горад зруйнаваў, забіў Рагвалода і яго двух сыноў, а Рагнеду гвалтоўна забраў у Кіеў і прымусіў стаць яго жонкай.
Слайд 11
Паданне гаворыць пра тое, што Рагнеда спрабавала адпомсціць
Уладзіміру за сваю знявагу, смерць бацькі і братоў. Яна
вырашыла забіць Уладзіміра, калі той спаў, але спроба не ўдалася. Ён раптам прачнуўся і схапіў яе за руку. Калі Уладзімір узяў меч, каб засекчы гордую палачанку, на абарону маці таксама з мячом у руках стаў іх малалетні сын Ізяслаў. Гэты маленькі абаронца так уразіў Уладзіміра, што ён пабудаваў новы горад Ізяслаў (цяпер – Заслаўе бліз Мінска) і паслаў туды Рагнеду і Ізяслава на жыхарства.
Слайд 12
Але гэта не была толькі ссылка. Уступаючы полацкаму
баярству, Уладзімір вымушаны быў аддаць Рагнедзе яе “отчину” –
Полоцкую зямлю і пасадзіўць там на княжанне свайго малалетку Ізяслава. Іменна ў гэты час, пасля хрышчэння Русі кіеўскі князь накіроўваў другіх сваіх сыноў у буйныя гарады ў якасці намеснікаў. Ізяслаў стаў не толькі полацкім князем, але і заснавальнікам новай дынастыі Ізяславічаў. Разам з тым полацкіх князёў летапісы часта звалі Рагвалодавымі ўнукамі.
З яго імем звязана аднаўленне полацкай княжацкай дынастыі Рагвалодавічаў і палітычнай самастойнасці Полацкага княства. Даследчыкі мяркуюць, што пры Ізяславе адбылося прыняцце хрысціянства на Полаччыне, у Полацку створана адно з першых епіскапстваў (991-992), уведзена пісьменства, аб чым сведчыць яго пячатка з надпісам, знойдзеная пры археалагічных раскопках у Ноўгарадзе.
Слайд 14
ГРАМАДСКІ ЛАД
Сяляне ( смерды)
Рамеснікі
Халопы
Радовічы
Закупы
Слайд 15
Общественный строй
лично свободные, но экономически зависимые крестьяне-общинники
– смерды
временно зависимые крестьяне – закупы
Временно зависимые крестьяне
– рядовичи
Полностью зависимые крестьяне - холопы
В городах жили ремесленники. Особую категорию населения занимали купцы, духовенство
Слайд 16
Сістэма кіравання
КНЯЗЬ
епископ
веча
Адміністрацыя ( падвойскі,
ключнік, цівун, канюшы і г.д.
ДРУЖЫНА
ВАЕВОДА
ПАСАДНИК,
ТЫСЯЦКІ
Архитектура
Беларусь находится на духовной границе Восточной и Западной Европы,
на разломе их культур и религий, что, естественно, сказалось на специфике белорусского зодчества. Первые города на территории Беларуси возникли в период раннего средневековья. Древнейшие из них — Полоцк и Витебск. X век — в Полоцке возведён первый крестово–купольный православный Софийский собор, который положил начало белорусскому монументальному искусству. Первый известный летописный восточнославянский зодчий — монах Иоанн, который в XII веке возвел в Полоцке небольшой собор Спасо–Преображенского монастыря.
ра
Слайд 18
Архитектура
Оборонные
Культовые
Софийский собор в Полоцке, 11 ст.
Реконструкция
Новогрудский замок.
Реконструкция
Слайд 23
НОВОГРУДСКИЙ ЗАМОК
Каменный замок в Новогрудке -- уникальное сооружение
оборонного зодчества своей эпохи. В него входят две площадки:
детинец (Замковая гора) с остатками каменного замка и окольный город (Малый замок). Установлено, что с начала XI в. и до середины XIII в. на валах древнего Новогрудка стояли деревянные стены разной конструкции, которые возобновлялись не менее пяти раз. Во второй половине XIII в. были сооружены мощные дубовые срубы -- городни с двойной передней стенкой. Тогда же была сооружена в замке первая каменная башня. Сегодня она находится глубоко в земле, на 7,5 м, а на ней, как на надежном и крепком фундаменте, стоит кирпичная башня Щитовая (Щитовка).
Слайд 33
Монументальная живопись:
Высокого уровня достигло также изобразительное искусство.
Основными жанрами были монументальная живопись (фреска, мозаика), иконопись и
книжная миниатюра. Мозаика украшала стены и полы Верхнего замка и Спасо- Ефрасиньевского монастыря в Полоцке, Нижней церкви в Гродно. Фресковые росписи обнаружены в Полоцкой Софии и Спасо-Ефрасиньевской церкви. Иконы писались под влиянием византийского искуссва. Книжная миниатюра развивалась в тесной связи с перепиской книг. Примером художественного оформления книг того времени являются украшения, использованные в Туровском Евангелии.