Презентация на тему Дисперсия

қатысты белгілі құбылыстарды тексеру үшін үшбұрышты шыны призманы тауып

алдым. Осы мақсатта мен өзімнің бөлмемді қараңғыладым да күн сәулесін өткізу үшін жақтауға өте кішкене саңылау жасадым. Осы саңылауға мен призманы одан сынған сәуле қарсы қабырғаға түсетін етіп орналастырдым. Осындай жолмен алынған түрлі түсті және күшейтілген түстерді қарау маған өте үлкен қанағаттандыру сезімін тудырды». Жарық көзінен шығып, призма арқылы өткенде пайда болған әртүрлі түстерден тұратын жолақтарды Ньютон спектр (spektrum - көру) деп атады.

призмадан неге боялып шығады? Және дөңгелек саңылаудан түскен шоқ

призмадан сынып шыққаннан кейін неге жолақ түріне енеді? Ньютон сәуле шоғының ұзындығын оның енімен салыстырып, оның ұзындығының енінен 5 есе артық екендігін тапты. Мұны түсіндіру өте қиын болды. Бірақ Ньютон күн спектрінің әр түсін басқалардан жеке бөліп алып, оны екінші призмадан сынуға мәжбүр етті. Бұл жағдайда ол әртүрлі түстердің әрқалай сынатынын байқады. Мысалы қызыл түс басқаларға қарағанда әлсіз, ал күлгін түс басқаларға қарағанда күшті сынады.

Бұл эксперимент ақ түстің күрделі түс екенін көрсетті. Ол

негізгі жеті түстен тұрады: қызыл, қызғылт сары, сары, жасыл, көк, көгілдір және күлгін.

сыну көрсеткішінің түсетін жарықтың толқын ұзындығына тәуелділігі

су тамшыларында немесе атмосферадағы мұз қабыршақтарында сыну күн сәулесінің

суда немесе мұзда жіктелу дисперсиясының нәтижесі сияқты болады.

неше түрлі тамаша бояуларды түсіндіруге болады. Егер нәрсе, мысалы,

парақ қағаз, өзіне түсетін әр түсті сәулелердің барлығын шағылдырса, онда ол ақ сияқты болады. Қағазды қызыл бояумен боясақ, біз басқа бір түсті жарық шығармаймыз, бірақ бар түстің біразын қағазбен ұстап қаламыз. Енді тек қызыл сәулелер ғана шағылады, қалғандарын қағаздағы бояу жұтып алады. Шөп және ағаштардың жапырақтары жасыл болып көрінетін себебі, өздеріне түскен Күн сәулелерінің ішінен олар тек жасылдарын ғана шағындырады, қалғандарын жұтып алады. Егер шөпке, қызыл сәулелерді ғана өткізіп, қызыл шыны арқылы қарасақ, онда шөп қарауытып көрінеді. Ньютон ашқан дисперсия құбылысы   түстердің табиғатын түсінуге жасалған алғашқы қадам. 

- ортаның сыну көрсеткіші толқын ұзындығына кері пропорционал
2) Аномальді

дисперсия – ортаның сыну көрсеткіші толқын ұзындығына тура пропорционал.

кемігенде сыну көрсеткіші артатын болса, онда дисперсияны қалыпты деп

атайды.

2) Егер тербеліс жиілігі артқанда, яғни толқын ұзындығы кемігенде сыну көрсеткіші кемісе, онда дисперсияны аномальді деп аталады.

түстерді
Ньютон толықтауыш түстер деп атаған.

табиғи жарық деп атайды. Ал әртүрлі жазықтықтарда энергиялары әртүрлі

болатын жарықты жартылай поляризацияланған жарық деп атайды.
Егер жарықтың барлық энергиясы бір жазықтықта жинақталса, онда ондай
жарықты толық поляризацияланған жарық деп атайды. Тербеліс болатын
жазықтықты тербеліс жазықтығы деп , ал оған перпендикуляр жазықтықты
поляризация жазықтығы деп атайды.Табиғи жарықтың тербелісінен белгілі
бір тербелістегі жарықты бөліп алу жарықтың поляризациялануы деп аталады.
Поляризацияланған жарықты алу үшін қолданылатын аспаптарды
поляризациялағыштар (поляризатор) деп, ал жарықтың поляризацияланған,
поляризацияланбағанын, яғни табиғи екенін анықтайтын аспаптарды талдағыштар анализаторлар деп атайды. Поляризациялағыштар мен талдағыштар
құрылымы бірдей. Жарық шағылғанда да, сынғанда да поляризацияланады.

қатысты белгілі бір орналасу жағдайында ғана жарықты өткізеді.
Жарықтың тербелісінің

бағыты жарықтың таралу сызығының бағытына перпендикуляр, яғни жарық толқындары - көлденең толқындар.
Қарапайым жарық көзінен таралатын жарықтың әртүрлі жазықтықтардағы тербелістері бірдей болады.

Төмендегі болжамдарды ескерсек,
поляризациялану құбылысын
түсіндіруге болады