Презентация на тему Фармакоэпидемиология: сипаттама,кезеңдері, дамуы, негізгі қағидалары

зерттеулердің әдістері
Әдебиеттер тізімі

кең қолданудың әлеуметтік,медициналық,экономикалық салдарымен байланысты мәселелер де алаңдата бастады.Осыған

байланысты XX ғасырдың соңында фармакоэпидемиология деген саланың туындауына қажеттілік пайда болды.

және тиімді қолдануды қамтамасыз ететін,дәрілік заттың көптеген адамдарда көрінетін

жағымсыз әсерлері мен қолданылуын зерттейтін медициналық дисциплина.
Фармакоэпидемиолгия клиникалық фармакология мен эпидемиологияның тоғысуынан туындаған:біріншісінен-мақсатын,екіншісінен-әдістемелерін алған.

термині алғашқы рет 1984 жылы British Medical Journal Lawson`

редакторының үздік мақаласында жарық көрді;
Осыған дейін эпидемиологияда дәстүрлі термин – дәрілік заттар эпидемиологиясы (drug epidemiology) болды;

заттың тиімділігі туралы ақпаратты нақтылау ;
2.Дәрілік заттың бұрын

белгісіз әсерлерін табу мен осы әсерлердің дәрілік затты қабылдаумен байланысын анықтау;
3. Популяциядағы анықталған әсерлердің жиілігі мен даму қауіп-қатерін бағалау;
4. Дәрілік затты қолданудың бұрыннан бар модельдерін зерттеу.
5.Дәрілік заттар нарығын комплексті бағалауға қатысу

кейін пайда болады.Және ол дәрілік затты шынайы клиникалық тәжірибеде

қолдану кезіндегі пайдасы мен қауіпінің арақатынасын анықтаумен байланысты.
Фармакоэпидемиологиялық зерттеулерді сипаттайтын критерийлер:
1) мақсаты;
2) зерттелетін оқиғаның болатын уақыты;
3) қатысушыларды тексеру саны .

топтары туралы ақпаратты алу мүмкіншілігі(жүкті әйелдер,балалар,әскерилер);
Ауруға қарсы тиісті терапияның

әсерін бағалау;
Емдеуді қиындататын шынайы мәселелерді зерттеу(дәрілік заттарды артық қабылдау,дұрыс емес дәрілік заттар комбинациясын қолдану,емдеудің комплеанттылығының бұзылуы,дәрігер қателігінің әсері).

байланысты
-проспективті,
-ретроспективті
-бірсәттік

жағдайлар сериясын сипаттау(case series)
Аналитикалық зерттеулер(гипотезаны тексеретін)
Обсервациялық зерттеулер(бақылаулар)
“Жағдай-бақылау”зерттеуі(case-control study)
Бірсәттік зерттеу(cross-sectional

study)
Когорттық зерттеу(cohort study)

Экспериментальды зерттеулер(араласулар):
-рандомизирленген клиникалық зерттеу(РКЗ)

көп емес) бақылау жолымен алынған мәліметтерді толығымен баяндайтын медициналық

зерттеудің ескі түрі
Жағдайлар сериясын сипаттау -10 немесе одан да көп науқастар топтарының сандық анализі(көбінесе сипаттау статистикасын қолдана отырып) берілген зерттеу.

заттардың қолданылуын шолу мен бағалау;
Дәрілік затты тұтыну шолуы;
Дәрілік заттарды

қолдану бағдарламасы.

екі топты салыстыратын:бірінші топ-белгілі бір патологиясы бар науқастар,екіншісі-патологиясы жоқ

науқастарды ретроспективті әдіспен зерттеу.
Зерттеудің негізгі этаптары:
1. Зерттелетін ауруы бар науқастардан тұратын топ пен басқа белгілері бойынша сәйкес келетін,бірақ зерттелетін ауруы жоқ топ адамдарын іріктеу
2.Екі топтағы да мүмкін қауіп-қатер факторының әсер ету жиілігін ретроспективті бағалау;  
3.Зерттелетін факторға байланысты аурудың дамуының салыстырмалы қауіп-қатерін есептеу.  

тобын(когорта) біршама уақыт бойы бақылап,зерттеліп отырған араласу немесе өзге

фактор әсеріне ұшырамаған немесе аз дәрежеде ұшыраған адамдар тобымен салыстыратын обсервациялық зерттеу.
Когорттық зерттеудің 2 типі бар:
• параллельді когортты зерттеу - когорталар қазіргі уақытта қалыптасып,ары қарай бақыланады.
тарихи когортты зерттеу - когорталарды таңдау мұрағаттағы құжаттарға қарап жүргізіледі,бақылау дәл қазіргі уақытқа дейін созылады.