Слайд 2
Тақырыбы:
Оториноларингологияның маңызды сұрақтары.
Слайд 3
Дәрістің мазмұны:
Құлақ, мұрын және жұтқыншақтың анатомиялық
– физиологиялық ерекшеліктері, жедел және созылмалы аурулары, олардың асқынулары
және маңызды мәселері.
Слайд 5
Мұрын және оның қосалқы қуыстарының анатомиясы
Сыртқы мұрын;
Мұрын қуысы;
Мұрынның
қосалқы қуыстары:
Жоғарғы жақ қуысы;
Кеңсірік;
Маңдай қуысы;
Түп сүйек (негізгі) қуыс.
Слайд 6
Мұрынның физиологиясы
Тыныс алу;
Иіс сезу;
Қорғаныс;
Резонаторлық;
Мимикалық қызметтерді атқарады.
Слайд 7
Балалардағы ерекшеліктері
Мұрын жолдары тар, кеуілжірлері жуан;
Кеңсіріктің перпендикулярлы табақшасы
дұрыс жетілмеген;
Хоаналар көлденең орналасқан;
Кеңсірік табақшалары фиброзды ұлпа болып келеді;
Мұрын
қуысы дұрыс жетілмеген;
Қанмен өте жақсы қамтамасыз етілген;
Көз-мұрын өзегі қысқа, дұрыс жетілмеген;
Қосалқы қуыстар дұрыс жетілмеген (кеңсіріктен басқалары).
Слайд 8
Клиникалық маңызы
Тыныс алу қиынға соғады;
Қорғаныс қызметі дұрыс жетілмеген;
Қан
сирек кетеді;
Қабыну жайылмалы түрде болады;
Тұмауда дакриоцистит пен конъюнктивиттің болуы
мүмкін;
Этмоидиттен басқалары болмауы мүмкін.
Слайд 9
Мұрын пердесінің қисаюы
Этиологиясы:
Жарақаттан кейін;
Патологиялық процестерден кейін
(мұрын қуысының ісігі, мұрын кеуілжірлерінің гипертрофиясы);
Бет сүйегімен мұрын пердесі шеміршегінің өсулерінің сәйкес келмеуі;
Слайд 11
Клиникасы
Субъективті белгілер:
Мұрын арқылы тыныс алудың нашарлауы;
Қорылдау;
Бастың ауруы;
Ұйқысының бұзылуы.
Объективті
белгілер:
Мұрын пердесінің қисаюы (шеміршекті немесе сүйекті);
Мұрын пердесіндегі синехийдің болуы;
Мұрынмен
тыныс алудың бұзылуы.
Слайд 12
Диагностикасы
Алдыңғы риноскопия;
Ортаңғы риноскопия;
Артқы риноскопия;
Мұрын қуысының рентгенографиясы;
Мұрынның тыныс алу
қызметін тексеру.
Слайд 13
Емі
Мұрын пердесіне шырышты қабат асты сылу операциясын жасау;
Пластикалық
операция жасау;
Сыртқы мұрын мен мұрын пердесінің ақауларын қалпына келтіру.
Слайд 14
Мұрыннан қан кету
Этиологиясы:
Жергілікті себептер:
- жарақаттар (солармен қатар хирургиялық әсер ету);
қанталаған полиптер;
мұрын қуысымен мұрын-жұтқыншақтың ісіктері.
Жалпы себептер:
- жүрек-қантамыр жүйесінің аурулары;
геморрагиялық диатез;
қан жүйесінің аурулары;
бауырдың аурулары;
жұқпалы аурулар.
Слайд 15
Ықпал ететін факторлар
Гипо- және авитаминоздар;
Физикалық күштердің әсерлері;
Ағзаның қызуы;
Атмосфералық
қысымның төмендеуі.
Слайд 16
Клиникасы
Субъективті белгілер:
Мұрыннан қан кету;
Ауыз
қуысы арқылы кету;
Жалпы әлсіздік;
Бастың айналуы;
Бастың ауруы.
Объективті белгілер:
- Тері және кілегей қабаттарының бозғылттануы, кейде сарғаюы;
Мұрыннан қан кету;
Мұрын жолдарында, жұтқыншақтың артқы қабырғасында қанды ұйындылардың болуы;
Полип немесе ісіктің болуы;
Артериалды қан қысымының төмендеуі немесе жоғарылауы.
Слайд 17
Диагностикасы
Анамнез;
Алдыңғы, ортаңғы, артқы риноскопия;
Артериалды қан қысымын өлшеу;
Жалпы қанды
тексеру;
Биохимиялық тескеру;
Гематологтің кеңесі қажет.
Слайд 18
Емі
Гипостатикалық ем;
Гипотензивті ем;
Суық қою;
Бас пен денені жоғары ұстау;
Танауды
саусақпен мұрын пердесіне қысу;
Қанталаған аймақты күйдіру;
Гальванокаустика;
Тығындау (алдыңғы және артқы
тампонада);
Сыртқы ұйқы артериясын байлау.
Слайд 19
Жедел ринит (тұмау)
Этиологиясы: микробты флора.
Патогенезі: токсикалық, вазомоторлық компоненттермен
қатар секреторлық бұзылыстардың жүруімен сипатталады.
Ықпал ететін факторлар: тоңазу, ағзаның
жалпы және жергілікті реактивтілігінің төмендеуі.
Слайд 21
Клиникасы
Субъективті белгілер:
Мұрынның қышуы;
Тұмаурату;
Бітелу;
Түшкіру;
Жалпы әлсіздік;
Селқостық.
Объективті белгілер:
Мұрын қуысының шырышты қабатының
қызаруы және ісінуі;
Мұрын жолдарында кілегейлі, кілегейлі-іріңді бөліністердің болуы;
Тыныс алудың
нашарлауы;
Гипосмия;
Ыстықтың көтерілуі.
Слайд 22
Емі
Мұрынға қан тамырларын тарылтатын тамшыларды тамызу;
Қабынуға қарсы ем;
Гипосенсибилизациялық
ем;
Белгілерге қарсы ем;
Ынталандырушы ем;
Нүктелі массаж;
Физиоем.
Слайд 23
Алдын алу шаралары
Инфекция ошақтарына санация жасау (тазарту);
Денені шынықтыру;
Жеке
бастың гигиенасын сақтау;
Қоғамдық гигиенаны сақтау;
Слайд 25
Жедел жоғарғыжақ синуситі (гайморит)
Этиологиясы: микробты флора.
Патогенезі: мұрын қуысымен
байланысатын өзектердің дренажды қызметінің бұзылуы, улану және аллергиялық компоненттермен
қатар өтеді;
Ықпал ететін факторлар: жедел респираторлы аурулар (ЖРА), тоңазу, жарақаттар, шірік тістер және ағзаның басқа да инфекция ошақтары, ағзаның жалпы және жергілікті реактивлігінің төмендеуі т.б.жатады.
Слайд 26
Клиникасы
Субъективті белгілер:
Жоғарғыжақ қуыстың маңының ауруы;
Ұлпаның ісінуі;
Іріңді тұмау;
Мұрынның бітелуі;
Бастың
ауруы;
Селқостық т.б.
Объективті белгілер:
ЖЖҚ алдыңғы қабырғасы пальпация кезінде ауыру сезімі;
МҚ
шырышты қабатының қызаруы және ісінуі;
ОМЖ және ЖМЖ бөліністің болуы;
Тыныс алудың бұзылуы;
Гипосмия;
Ыстықтың көтерілуі т.б.
Слайд 27
Диагностикасы
Шағымы;
Жалпы қарау;
Пальпация;
Алдыңғы және артқы риноскопия;
Эндоскопия;
Тыныс алу қызметін тексеру;
Иіс
сезу қызметін тексеру;
ҚАҚ рентгенографиясы;
Контрасті рентгенография;
Қуысқа пункция;
Ультрадыбысты тексеру;
Компьютерлік томография;
Слайд 28
Емі
Қабынуға қарсы ем;
Гипосенсибилизациялық ем;
Белгілерге қарсы ем;
Мұрынға қан тамырларын
тарылтатын тамшыларды тамызу;
Пункция жасау және түтікше қою;
Қуысты жуу;
Оған емдік
дәрілерді жіберу;
Физиоем;
Риногенді асқынулар кезінде ЖЖҚ тазарту мақсатымен операция жасау.
Слайд 29
Алдын алу шаралары
Жоғарғы тыныс алу жолдарындағы инфекция ошақтарына
санация жасау;
Ағзаның жалпы және жергілікті реактивтілігін жақсарту;
Денені шынықтыру