Слайд 2
Қанды, оның компоненттері мен
препараттарын сақтау, құю мен құю ережелерін бекіту туралы ережелерін
бекіту туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2009 жылғы 6 қарашадағы N 666 Бұйрығы.
Слайд 3
Қанның, оның компоненттері мен препараттарының номенклатурасы
Жаңа алынған қан
1 Лейкофильтрленген жаңа алынған қан
2 Ауыстырып құюға арналған, лейкофильтрленген жаңа алынған қан
3 Ауыстырып құюға арналған, сәулеленген, лейкофильтрленген жаңа алынған қан
4 Ауыстырып құюға арналған, плазма көлем төмендетілген,
лейкофильтрленген жаңа алынған қан
5 Ауыстырып құюға арналған плазма көлем төмендетілген,
сәулеленген, лейкофильтрленген, жаңа алынған қан
Слайд 4
Жасушалық қан
6 Эритроциттік масса
7 Лейкофильтрленген эритроциттік масса
8 Сәулеленген
эритроциттік масса
9 Лейкофильтрленген, сәулеленген эритроц масса
10 Лейкотромбоциттік қабаты алынған
эритроциттік масса
11 Лейкотромбоциттік қабаты алынған, сәулеленген эритроциттік масса
12 Құрсаққа құюға арналған лейкофильтрлен сәулеленген эритроциттік масса
13 Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкофильтрленген эритроциттік масса (а көлемі)
14 Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкофильтрленген, қосалқы ерітіндідегі эритроциттік масса (аз көлемі)
15 Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкофильтрленген, сәулеленген эритроци масса (аз көлемі)
Слайд 5
16 Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкофильтрленген, сәулеленген,
қосалқы ерітіндідегі эритроциттік
масса (аз көлемі
17 Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкотромбоциттік қабаты алынған эритроциттік масса (аз көлемі)
18 Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкотромбоциттік қабаты алынған, қосал ерітіндідегі эритроциттік масса (аз көлемі
19 Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкотромбоциттік қабаты алынған, сәулеленген эритроциттік масса (аз көлем
20 Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкотромбоциттік қабаты алынған, қосал ерітіндідегі, сәулеленген эритроциттік мас көлемі)
21 Эритроциттік жүзінді
22 Лейкофильтрленген эритроциттік жүзінді
23 Сәулеленген эритроциттік жүзінді
24 Лейкофильтрленген, сәулеленген эритроц жүзінді
25 Лейкотромбоциттік қабаты алынған эритроциттік жүзінді
Слайд 6
26 Лейкотромбоциттік қабаты алынған, сәулеленген эритроциттік жүзінді
27 Аферездік
эритроциттер
28 Лейкофильтрленген, аферездік эритроцит
29 Лейкофильтрленген, сәулеленген, аферезд эритроциттер
30 Қосалқы
ерітіндідегі аферездік эритроцит
31 Қосалқы ерітіндідегі, лейкофильтрленген аферездік эритроциттер
32 Қосалқы ерітіндідегі лейкофильтрленген, сәулеленген, аферездік эритроциттер
33 Жуылған эритроциттер
34 Лейкофильтрленген, жуылған эритроцитте
35 Сәулеленген, жуылған эритроциттер
Слайд 7
36 Лейкофильтрленген, сәулеленген, жуылған эритроциттер
37 Қосалқы ерітіндідегі, жуылған
эритроцитте
38 Қосалқы ерітіндідегі, лейкофильтрленген, жуылған эритроциттер
39 Қосалқы ерітіндідегі, лейкофильтрленген,
сәулеленген, жуылған эритроциттер
40 Криоконсервіленген эритроциттер
41 Қалыпқа келтірілген, криоконсервіленген эритроциттер
42 Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген тромбоциттер
43 Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген, лейкофильтрленген тромбоцит
44 Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген, вирустазартылған тромбоцитт
45 Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген, лейкофильтрленген, вирустазартылған тромбоциттер
Слайд 8
46 Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген, сәулеленген
тромбоциттер
47 Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген, лейкофильтрленген, сәулеленг
тромбоциттер
48 Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген, құрсаққа құюға арналған, лейкофильтрленген, сәулеленген тромбоц
49 Қалыпқа келтірілген, біріктірілген тромбоц
50 Қалыпқа келтірілген, біріктірілген, лейкофильтрленген тромбоциттер
51 Қалыпқа келтірілген, біріктірілген, вирустазартылған тромбоциттер
52 Қалыпқа келтірілген, біріктірілген, лейкофильтрленген, вирустазартылған тромбоциттер
53 Қалыпқа келтірілген, біріктірілген, сәулеле тромбоциттер
54 Қалыпқа келтірілген, біріктірілген, лейкофильтрленген, сәулеленген тромбоц
55 Аферездік тромбоциттер
56 Аферездік, лейкофильтрленген тромбоцит
57 Аферездік, вирустазартылған тромбоцитт
58 Аферездік, лейкофильтрленген, вирустазартылған тромбоциттер
59 Аферездік, сәулеленген тромбоциттер
Слайд 9
60 Аферездік, лейкофильтрленген, сәулеленг тромбоциттер
61 Құрсаққа құюға арналған,
аферездік, лейкофильтрленген, сәулеленген тромбоц
62 Криоконсервіленген тромбоциттер
63 Криоконсервіленген, қалыпқа келтірілген
тромбоциттер
64 Лейкоциттік масса
65 Сәулеленген лейкоциттік масса
66 Аферездік, сәулеленген гранулоциттер
67 Перифериялық қанның аферездік гемопо дің жасушалары
Слайд 10
Плазмалық қан
68 Жаңа мұздатылған плазма
69 Карантинделген, жаңа мұздатылған
плазм
70 Лейкофильтрленген, жаңа мұздатылған пл
71 Лейкофильтрленген, карантинделген, жаңа мұздатылған
плазма
72 Вирустазартылған жаңа мұздатылған плаз
73 Вирустазартылған, лейкофильтрленген жа мұздатылған плазма
74 Аферездік жаңа мұздатылған плазма
75 Аферездік, карантинделген жаңа мұздаты плазма
76 Аферездік, лейкофильтрленген жаңа мұздатылған плазма
77 Аферездік, лейкофильтрленген жаңа мұздатылған плазма
78 Аферездік, вирустазартылған жаңа мұздатылған плазма
79 Аферездік, лейкофильтрленген, вирустазартылған жаңа мұздатылған плаз
80 Иммундық жаңа мұздатылған плазма
Слайд 11
81 Аферездік, иммундық жаңа мұздатылған плазма
82 Аферездік, иммундық,
карантинделген жа мұздатылған плазма
83 Аферездік, иммундық, лейкофильтрленге жаңа мұздатылған
плазма
84 Аферездік, иммундық, лейкофильтрленге карантинделген жаңа мұздатылған плазма
85 Аферездік, иммундық, вирустазартылған мұздатылған плазма
86 Аферездік, иммундық, лейкофильтрленге вирустазартылған жаңа мұздатылған плаз
87 Супернатанттық плазма
88 Карантинделген, супернатанттық плазма
89 Лейкофильтрленген, супернатанттық плаз
90 Лейкофильтрленген, карантинделген, супернатанттық плазма
91 Вирустазартылған, супернатанттық плазм
92 Лейкофильтрленген, вирустазартылған, супернатанттық плазма
93 Криопреципитат
94 Фибрин желімі
Слайд 12
Қан
95 5% альбумин ерітіндісі
96 10% альбумин ерітіндісі
97 20%
альбумин ерітіндісі
Слайд 13
Жедел және созылмалы қан кетуде эритроциттер ерітіндісін, тромбоцитопенияда
— тромбоциттер массасын, лейкопенияда — лейкоциттер массасын, айналыстағы қан
көлемі азайса, гипопротеинемия, қан ұю қабілеті бұзылса — қан плазмасын, дитстпротеинемия мен гипопротеинемияда — альбумин, протеин ерітіндісін құю керек.
Слайд 14
Қан құюдың 2 тәсілі бар екенін атап өткен
жөн —тікелей және тікелей емес.
Тікелей емес қан құю үшін
сәйкес ыдыс пен дайындалған қанды сақтайтын орынның болуының да маңызы аз емес. Қазіргі кезде қан арнаулы полиэтилен пакеттерге алынады, соңғысы пайдаланғаннан кейін жойылады. Бұл пакеттерді пайдалану арқылы қатаң стерильдік сақталады және пирогендік реакцияларды болдырмайды. Олар шыны ыдыстарға қарағанда пайдалануға ыңғайлы.
Консервіленген қан арнаулы тоңазытқыштарда +2 +8 температурада сақтайды. Қанды көліктің кез-келген түрімен тасымалдауға болады. Қанды арнаулы бірреттік түтіктер мен сүзгіштерден (фильтр) түратын жүйе арқылы құяды. Тікелей емес тәсілмен құйғанда қан реципиенттің көктамырына (шынтақ, бұғана асты көктамырына), артериясына (кәріжілік, сан артериясына), өкше, мықын сүйектің кеуегіне жіберіледі.
Слайд 15
Тікелей қан құю тәсілі. Бұл тәсіл бойынша қан
донордан реципиентке алдын —
ала дайындамай құйылады, яғни тұтас жас қан құйылады. Тек көктамыр арқылы жіберіледі. Бұл технология бойынша қан құю кезінде сүзгіштер пайдаланылмайды, сондықтан қан құю жүйесінде түзілетін ұсақ қан сұйықтардың реципиенттің организміне түсіп кету қаупі күшті. Осы себептерге байланысты тікелей қан құюдың көрсеткіштері қатаң шектеулі және массивті қан кеткенде басқа шара болмаған кезде қолданылады. Тікелей қан құю арнаулы аппараттар көмегімен іске асырылады. Қан құю кезінде реципиент донордың қасында болады.
Слайд 16
Қанды алмастырып құю — реципиенттің қанын арнасынан толық
немесе ішінара ала отырып тиісті немесе артық көлемдегі донордың
қанымен бірмезетте алмастыру. Бұл операцияның негізгі мақсаты — қанмен бірге организмнен әртүрлі улар мен токсиндерді (улану мен эндогендік интоксикация кезінде), органикалық заттардың ыдырау, гемолиздің өнімдерін және антиденелерді (нәрестелердің гемолитикалық ауруы, гемотрансфузиялық шок, ауыр токсикоздар, жедел бүйрек шамасыздығы кезінде) шығару.
Слайд 17
Кейде клиникалық тәжірибеде аутогемотраснфузия әдісін қолдануға — науқасқа
өзінің қанын құюға тура келеді.
Бұл әдіс 2 тәсілмен іске
асырылады:
1. науқасқа операцияға алдында дайындалып консервіленген қанын құю арқылы;
2. серозды қуыстарға массивті қан кету кезінде құйылған қанды науқасқа қайта құю (реинфузия) арқылы;
Аутогемотрансфузия әдісінің донор қанын құюдан артықшылығы — қан сәйкессіздігінен, жұқпалы дерттерді тасымалдаудан, иммунизациядан, массивті трансфузиядан туындайтын асқынулардың болмайтындығында.
Аутогемотрансфузия әдісін қан тобы сирек кездесетін, донорларды таңдау қиын, бауыр мен бүйрек қызметі бұзылған науқастарға үлкен, қан көп кететін операциялар жоспарланғанда қолданған жөн. Өйткені, бұл жағдайда донор қанын құю постгемотрансфузиялық асқынуларға әкеп соғуы мүмкін. Аутогемотрансфузияны қолдануға науқастағы қабыну процестері (сепсис) және панцитопения қарама-қайшы келеді.
Слайд 18
Гемотрансфузиялық асқынулар, өкінішке орай, клиникада сирек емес және
басым көпшілігне қан мен оның компоненттерін құю туралы нұсқауларды
бұзумен байланысты. Жинақ статистка бойынша гемотрансфузиялық асқынулар қан құю кезінде 0,01% байқалады. Гемотрансфузиялық асқынуларда өлім жиілігі жоғары 25%-ға дейін жетеді.